Κείμενο Θέσεων του Πανελληνίου Σωματείου Συμβούλων Νέων (Π.Σ.Σ.Ν.) σχετικά με την αναγνώριση και ανάπτυξη της Εργασίας με και για Νέους/ες στην Ελλάδα

Το Πανελλήνιο Σωματείο Συμβούλων Νέων (Π.Σ.Σ.Ν.), ως ο πρώτος επαγγελματικός φορέας που εκπροσωπεί τους/τις Συμβούλους Νέων (youth workers) στην Ελλάδα, καταθέτει το παρόν Κείμενο Θέσεων με στόχο να αναδείξει την υφιστάμενη κατάσταση στον τομέα της Εργασίας με/για Νέους (youth work)  και να διατυπώσει συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής.

Το κείμενο αυτό συνδέεται με τα αποτελέσματα του 4ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου για την Εργασία με/για Νέους (Μάλτα, 28–29 Μαΐου 2025) και την παρουσίαση τους στην 10η Σύνοδο Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης αρμόδιων για θέματα Νεολαίας με τίτλο «Young people for Democracy: Youth Perspectives in Action» (Μάλτα, 8–9 Οκτωβρίου 2025), στην οποία παρευρέθη ο Γενικός Γραμματέας Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, κος Γλούμης-Ατσαλάκης.

1. Η συμβολή της Εργασίας με και για Νέους/ Νέες και η υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα

Η Εργασία με και για Νέους/Νέες αποτελεί θεμελιώδη συνιστώσα δημοκρατικών και συνεκτικών κοινωνιών. Συμβάλλει:

• στην ενδυνάμωση της συμμετοχής των νέων,

• στην καλλιέργεια δεξιοτήτων ζωής,

• στην κοινωνική δικαιοσύνη και ένταξη,

• στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της κοινωνικής συνοχής.

Η επένδυση στην Εργασία με και για Νέους/ Νέες σημαίνει επένδυση στα δικαιώματα, την ευημερία και τη δημοκρατική συμβολή των νέων.

Ωστόσο, η Ελλάδα παρουσιάζει σημαντική υστέρηση:

• Δεν υφίσταται Εθνική Στρατηγική για τη Νεολαία, σε αντίθεση με τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης, σύμφωνα με στατιστικά και πληροφορίες από την πλατφόρμα της Ε.Ε. youthwiki (https://national-policies.eacea.ec.europa.eu/youthwiki/countries), μεταξύ των οποίων η Κύπρος (Προσχέδιο για την Εθνική Στρατηγικής για τη Νεολαία). 

Παλαιότερες προσπάθειες, όπως η “Εθνική Στρατηγική για τη Νεολαία 2017–2027”, δεν αξιοποιήθηκαν και δεν οδήγησαν στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και θεσμικά κατοχυρωμένου πλαισίου πολιτικής για τη Νεολαία, αφήνοντας το πεδίο χωρίς συνέχεια και αξιολόγηση των προηγούμενων πρωτοβουλιών.

• Δεν υπάρχει θεσμικό και νομικό πλαίσιο για την αναγνώριση και ανάπτυξη της Εργασίας με και για Νέους/Νέες  και του επαγγέλματος του/της Συμβούλου Νέων.

• Οι πολιτικές για τη Νεολαία υλοποιούνται αποσπασματικά, χωρίς μακροπρόθεσμο όραμα ή σύνδεση με τις Ευρωπαϊκές εξελίξεις.

• Δεν υλοποιούνται στην Ελλάδα οι δεσμεύσεις που απορρέουν από την εφαρμογή του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού “Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, σχετικά με το πλαίσιο καθιέρωσης ευρωπαϊκού θεματολογίου για τις κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τους νέους” (2020/C 415/01) το οποίο η χώρα ψήφισε στις Βρυξέλλες το 2020.

Αυτή η έλλειψη στρατηγικού πλαισίου οδηγεί σε περιορισμένη συμμετοχή των νέων στη δημόσια ζωή, αδυναμία αξιοποίησης ευρωπαϊκών ευκαιριών και χαμηλή αναγνώριση του ρόλου της Εργασίας με και για Νέους/Νέες ως μηχανισμού δημοκρατίας και κοινωνικής συνοχής.

2. Ευρωπαϊκές εξελίξεις και δεσμεύσεις Ελλάδας

Το 4ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για την Εργασία με και για Νέους/Νέες (4th European Youth Work Convention), που πραγματοποιήθηκε στη Μάλτα τον Μάιο του 2025, ανέδειξε τον κεντρικό ρόλο του τομέα στη δημοκρατία, στην ενεργό συμμετοχή των νέων και στην κοινωνική ανθεκτικότητα.
Τα συμπεράσματα του Συνεδρίου παρουσιάστηκαν στην 10η Σύνοδο Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης αρμόδιων για θέματα Νεολαίας (Μάλτα, Οκτώβριος 2025), εγκρίθηκαν και συμπεριλαμβάνονται στη Διακήρυξη της Συνόδου, η οποία θέτει νέες κατευθύνσεις για τις πολιτικές Νεολαίας στα κράτη-μέλη.

Η συγκεκριμένη συγκυρία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς σε ευρωπαϊκό επίπεδο βρίσκεται σε εξέλιξη η αναθεώρηση και ο σχεδιασμός της επόμενης γενιάς προγραμμάτων και στρατηγικών για τη Νεολαία, όπως το Erasmus+, το European Solidarity Corps (ESC) και η νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Νεολαία (European Youth Strategy), που θα καθορίσει τις προτεραιότητες της περιόδου μετά το 2027.

Η Ελλάδα, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οφείλει να διαμορφώσει μια συνεκτική εθνική στρατηγική και να ευθυγραμμιστεί με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, προκειμένου να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τις νέες πολιτικές κατευθύνσεις και τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που θα προκύψουν.

3. Ο ρόλος του Π.Σ.Σ.Ν. και των Ευρωπαϊκών συνεργασιών

Το Πανελλήνιο Σωματείο Συμβούλων Νέων (Π.Σ.Σ.Ν.) αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Alliance of Youth Worker Associations (AYWA) – του  Πανευρωπαϊκού Οργανισμού Συμβούλων Νέων – και εκπροσωπείται στο Διοικητικό της Συμβούλιο. Μέσω αυτής της ενεργούς συμμετοχής, το Π.Σ.Σ.Ν. συμβάλλει στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών πολιτικών για την Εργασία με και για Νέους/ Νέες και μεταφέρει την ελληνική εμπειρία και πραγματικότητα στο ευρωπαϊκό τραπέζι διαλόγου.
Η συμμετοχή του Π.Σ.Σ.Ν. σε ευρωπαϊκά δίκτυα και θεσμούς, όπως η AYWA, που αποτελεί εταίρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ήταν παρούσα ως παρατηρητής οργανισμός στη Σύνοδο Υπουργών αρμοδίων για Θέματα Νεολαίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, παρέχει πρόσβαση σε τεχνογνωσία, εργαλεία πολιτικής και καλές πρακτικές που έχουν ήδη αποδειχθεί αποτελεσματικές σε άλλα κράτη-μέλη.

Το Π.Σ.Σ.Ν., αξιοποιώντας αυτή τη συσσωρευμένη ευρωπαϊκή εμπειρία, επιδιώκει να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της Ελλάδας και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών στον τομέα της Εργασίας με και για Νέους/ Νέες. Η χώρα μας εξακολουθεί να στερείται θεσμικού πλαισίου και στρατηγικής κατεύθυνσης, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι πολιτικές για τη νεολαία εξελίσσονται δυναμικά.

4. Συστάσεις Πολιτικής: Τρεις Στρατηγικοί Πυλώνες για την Ελλάδα

Πυλώνας 1: Θεσμική Αναγνώριση της Εργασίας με και για Νέους/ Νέες

• Ανάπτυξη νομικού και πολιτικού πλαισίου που να αναγνωρίζει την Εργασία με και για Νέους/Νέες ως διακριτό επάγγελμα με σαφείς ρόλους, αρμοδιότητες και ηθικά πρότυπα.

• Θέσπιση διαδικασίας επαγγελματικής διαπίστευσης (άδειας ασκήσεως επαγγέλματος) για τα άτομα που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Εργασίας με και για Νέους/ Νέες, με στόχο τη διασφάλιση ποιότητας, επαγγελματικής επάρκειας και αξιοπιστίας του πεδίου.

• Θέσπιση μηχανισμών χρηματοδότησης που να διασφαλίζουν σταθερότητα και συνέχεια.

• Ένταξη της Εργασίας με και για Νέους/ Νέες στις εθνικές πολιτικές ατζέντες (εκπαίδευση, κοινωνική ένταξη, ψυχική υγεία, απασχόληση, δημοκρατική συμμετοχή).

• Συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη και δημιουργία μονοπατιών καριέρας για Συμβούλους Νέων.

Πυλώνας 2: Στήριξη του Π.Σ.Σ.Ν. και των οργανώσεων που υλοποιούν Εργασία με και για Νέους/ Νέες

Για να αναπτυχθεί ουσιαστικά η Εργασία με και για Νέους/Νέες στην Ελλάδα απαιτείται:

• Θεσμοθέτηση της συμμετοχής του Π.Σ.Σ.Ν. στη χάραξη πολιτικών και στρατηγικών για τη Νεολαία, ώστε η φωνή του επαγγέλματος να ακούγεται ισότιμα.

• Ενίσχυση και στήριξη οργανώσεων νεολαίας και κέντρων νέων που υλοποιούν προγράμματα Εργασίας με και για Νέους/ Νέες, αξιοποιώντας μεθοδολογίες μη τυπικής εκπαίδευσης (non-formal education), και τα οποία αποτελούν ζωτικό κρίκο για την πρόληψη κοινωνικών ανισοτήτων, την προώθηση της συμμετοχής και την ανάπτυξη δεξιοτήτων των νέων.

• Δημιουργία σταθερών χρηματοδοτικών μηχανισμών σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, που θα εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα των φορέων Εργασίας με και για Νέους/ Νέες και θα επιτρέπουν την υλοποίηση μακροπρόθεσμων δράσεων με κοινωνικό αντίκτυπο.

• Διασφάλιση ανεξαρτησίας και αντιπροσωπευτικότητας των φορέων αυτών, ώστε να ενισχύεται η πολυφωνία και η αποτελεσματικότητα του τομέα της Εργασίας με και για Νέους/ Νέες.

• Θεσμική στήριξη και χρηματοδότηση του Πανελληνίου Σωματείου Συμβούλων Νέων (Π.Σ.Σ.Ν.), το οποίο αποτελεί τον πρώτο και μοναδικό επαγγελματικό φορέα που εκπροσωπεί τους/τις Συμβούλους Νέων στη χώρα.

Πυλώνας 3: Ανάπτυξη και Υιοθέτηση Προτύπων Ποιότητας, Δεξιοτήτων και Δεοντολογίας

• Θέσπιση ελάχιστων προτύπων ποιότητας που προστατεύουν τα δικαιώματα και τη συμμετοχή των νέων, καθώς και ανάπτυξη μηχανισμών πιστοποίησης και διαπίστευσης Κέντρων Νέων και οργανώσεων που παρέχουν υπηρεσίες Εργασίας με και για Νέους/ Νέες, ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα, η συνέπεια και η επαγγελματική αξιοπιστία του πεδίου.

• Καθορισμός ενός πυρήνα επαγγελματικών δεξιοτήτων για τους/τις Συμβούλους Νέων.

• Δημιουργία συστημάτων αναγνώρισης προσόντων που αποκτώνται μέσω της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης.

• Υιοθέτηση ηθικών κανόνων που διασφαλίζουν εμπιστοσύνη, σεβασμό και ακεραιότητα.

5. Δέσμευση του Π.Σ.Σ.Ν.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα καίριο σημείο καμπής: είτε θα συνεχίσει να υπολείπεται των ευρωπαϊκών εξελίξεων, είτε θα αξιοποιήσει τη δυναμική του Ευρωπαϊκού πλαισίου για να αναπτύξει μια ουσιαστική και βιώσιμη στρατηγική για τη Νεολαία.

Το Π.Σ.Σ.Ν καλεί το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας να αναλάβει ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός αναγνωρισμένου και βιώσιμου συστήματος Εργασίας με και για Νέους/ Νέες.

Με το βλέμμα στραμμένο στην ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. το 2ο εξάμηνο του 2027, το Π.Σ.Σ.Ν. δηλώνει έτοιμο να συνεργαστεί με το Υπουργείο, ώστε η χώρα μας να κάνει το απαραίτητο βήμα μπροστά: να αναγνωρίσει θεσμικά την Εργασία με και για Νέους/ Νέες και να προσφέρει στις νέες γενιές τα εργαλεία που χρειάζονται για να συνδιαμορφώσουν το μέλλον τους.

Κείμενο Θέσεων Πανελληνίου Σωματείου Συμβούλων Νέων